Trong hai ngày gần đây, Bệnh viện Chợ Rẫy cùng Bệnh viện Nhân dân Gia Định và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM đã hội chẩn cùng nhau và phát hiện thêm được 3 trường hợp ở nghi ngờ ngộ độc botulinum.

3 ca trưởng thành ngộ độc botulinum

Ba trường hợp này thực tế là sự nối tiếp của chùm ca bệnh ngộ độc botulinum từ giò chả bán dạo trước đó, khiến 3 em bé đã xác định ngộ độc botilium và đang được điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM). Bước đầu, ba em bé này đã cải thiện, hồi phục sức cơ sau khi được Bệnh viện Chợ Rẫy hỗ trợ thuốc giải độc BAT đặc hiệu cho cái loại ngộ độc botolinum này.

Theo TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Khoa Bệnh Nhiệt đới - Bệnh viện Chợ Rẫy, một nhóm ba người lớn mới bị mà ông vừa đề cập tới, hiện nay nằm rải rác ở ba nơi đó là Bệnh viện Nhân dân Gia Định, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM và một ca nằm tại khoa Bệnh Nhiệt đới - Bệnh viện Chợ Rẫy.

“Tuy nhiên, sau khi hội chẩn, chúng tôi quyết định đón bệnh nhân tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM về cùng điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy bởi vì đây là hai anh em ruột. Cả ba ca mới ngộ độc botolinum đều cư ngụ tại TP Thủ Đức và 3 người này ở hai gia đình khác nhau. Một gia đình là có hai anh em ruột gồm một bệnh nhân nam 18 tuổi và một bệnh nhân nam 26 tuổi. Gia đình thứ hai đó là một bệnh nhân nam 45 tuổi,” TS.BS Quốc Hùng cho biết.

Ông nói thêm rằng cả 3 bệnh nhân này đều có khởi phát là tiếp xúc với lại cái nguồn thức ăn nghi ngờ nhiễm độc vào ngày 13/05. Trong đó, hai anh em ruột ăn bánh mì có kèm với chả lụa bán dạo và bệnh nhân 45 tuổi được các bác sĩ nghi ngờ ngộ độc sau khi ăn một loại mắm để lâu ngày.

Từ ngày 13 /5 sau khi ăn, đến ngày 14 /05 cả ba bệnh nhân đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa mệt mỏi, đau đầu choáng váng và đau bụng có biểu hiện bị tiêu chảy. Sau đó đến ngày 14/05 và 15/5, tình trạng tiến triển nhiều hơn và bắt đầu yếu cơ, khó nuốt. Bệnh nhân 18 tuổi là bệnh nhân có diễn biến sớm nhất, vì yếu sức cơ nên nhập vào Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM. Người đàn ông 45 tuổi buổi chiều ngày 15/5 cũng nhập vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định, và BN 26 tuổi bị nhẹ hơn cho nên tự đến Bệnh viện Chợ Rẫy.

Với chùm ca như vậy và thông tin báo đài về các bệnh ngộ độc Botulinum như vậy nên hiện nay các bác sĩ đã rất chú ý rất bệnh này và họ đã nghĩ tới chẩn đoán bệnh ngộ độc botolium, liên kết với Bệnh viện Chợ Rẫy để tổ chức hội chẩn.

“Chúng tôi đã xác định các trường hợp này là trường hợp nghi ngờ ngộ độc botolium. Trong đó đối với bệnh nhân nằm ở Bệnh viện Nhân dân Gia Định, chúng tôi đã lấy được mẫu xét nghiệm đi xét nghiệm PCR tại Viện Vệ sinh Dịch tễ TP.HCM và xác định có sự hiện diện của độc tố botolinum tồn tại. Như vậy chúng ta có thể nói rằng hơn 90% khẳng định các trường hợp này là ngộ độc botulinum và có nguồn  gốc từ thức ăn,” TS.BS Lê Quốc Hùng nói.

Về tình trạng bệnh, hiện nay bệnh nhân 18 tuổi và bệnh nhân 45 tuổi đã phải thở máy, liệt cơ - sức cơ chỉ có 1/5. Bệnh nhân 26 tuổi hiện nay trong tình trạng sức cơ còn 3/5 - 4/5, tức là còn có thể cử động được một chút và vẫn có thể tự thở được, chưa phải thở máy. Tuy nhiên, trong vài ngày tới, nhiều khả năng, bệnh nhân 26 tuổi vẫn có nguy cơ cao dẫn tới thở máy hỗ trợ.

Hết thuốc BAT giải độc bolulium đặc hiệu

Tuy nhiên, hiện tình trạng hết thuốc BAT giải độc đặc hiệu do ngộ độc botulinum đúng là vấn đề rất đáng tiếc cho bệnh nhân và cũng như nan giải cho các bác sĩ điều trị. Theo BS Hùng, một trường hợp ngộ độc botulinum sử dụng thuốc BAT giải độc đặc hiệu sớm, chỉ trong vòng 48 đến 72 tiếng là bệnh nhân có khả năng thoát ra khỏi tình trạng bị liệt, và cũng không phải đưa tới tình trạng phải thở máy. Hoặc nếu bắt đầu thở máy 1 - 2 ngày tức rất là sớm sau khi ngộ độc, trong khoảng thời gian trung bình khoảng từ 5 đến 7 ngày, bệnh nhân có thể hồi phục và có thể bỏ được máy thở, tập vật lý trị liệu để trở về với cuộc sống bình thường, sức khỏe ổn định trở lại.

Tuy nhiên trong trường hợp không có thuốc giải độc BAT, các bác sĩ chỉ tiến hành điều trị hỗ trợ mà thôi. Điều trị hỗ trợ chủ yếu là nuôi dưỡng và thở máy, nhằm đảm bảo sức thở và khả năng trao đổi khí trong cơ thể, bảo vệ tính mạng. Bệnh lý này chính là do gây nên tình trạng chất độc của botulinum làm cho tổn thương hệ thần kinh dẫn tới liệt cơ. Các bác sĩ phải đối diện với nhiều thách thức khi theo dõi bệnh nhân, nhất là tình trạng nhiễm trùng vì các hàng rào bảo vệ đường thở, phổi tự nhiên bị phá vỡ; tình trạng suy dinh dưỡng do thở máy kéo dài, liệt cơ dẫn đến cắt mạch…