Chiều 21/2, đoàn công tác của Ban chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X Về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Trung tướng Trịnh Văn Quyết, Phó chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam làm trưởng đoàn, đã có buổi làm việc với lãnh đạo TP.HCM, khảo sát kết quả 15 năm thực hiện nghị quyết trên tại TP.

Đông đảo trí thức đóng góp nhiều thành tựu cho sự phát triển của TP

Đồng chí Phan Văn Mãi khẳng định, TP.HCM là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế văn hóa xã hội, vì thế TP luôn xác định sự phát triển phải dựa trên nền tảng tri thức, do đó lực lượng trí thức có vai trò rất quan trọng.

Theo đó, TP đã phát huy được những điều kiện, lợi thế, triển khai nghiêm túc Nghị quyết số 27-NQ/TW đến cấp ủy các cấp, ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo chương trình, chính sách cụ thể gắn với những mục tiêu, yêu cầu để phát triển đội ngũ trí thức, tạo động lực cho đội ngũ trí thức phát triển, có đóng góp to lớn đối với sự phát triển của TP, bám sát tình hình thực tiễn gắn với những chương trình, hoạt động sáng tạo nhằm bồi dưỡng, đào tạo, giữ chân và thu hút nhân tài ở tất cả các lĩnh vực. Đội ngũ trí thức, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ của TP được phát triển đồng đều, tăng về số lượng, chất lượng hằng năm.

Báo cáo về kết quả thực hiện 15 năm thực hiện Nghị quyết 27, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Dương Anh Đức cho biết, đến nay, TP có hơn 21.000 cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, trong đó có 188 giáo sư, 1.116 phó giáo sư trong tổng số 6.870 tiến sĩ, có 371 tổ chức khoa học, công nghệ, 109 trường đại học, cao đẳng, 78 viện nghiên cứu. Tổng số cán bộ, công chức, viên chức có trình độ tiến sĩ là 817 người, trình độ thạc sĩ là 10.191 người, 82.654 người có trình độ đại học, 12.807 người có trình độ cao đẳng…

Nhiều năm qua, TP đã chủ động trong việc hình thành một số cơ chế mới trong quản lý khoa học và phát triển công nghệ, có cơ chế đặt hàng nghiên cứu khoa học xuất phát từ nhu cầu thực tế của xã hội. Nhiều đề tài đặt hàng nghiên cứu khoa học đã được ứng dụng trong thực tế, góp phần giải quyết các vấn đề nóng của TP, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật TP.HCM, hiện TP tập hợp hơn 60.000 hội viên trí thức khoa học, công nghệ là các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành. 

TP.HCM đã đầu tư xây dựng các thiết chế để tạo môi trường nghiên cứu, học tập, sản xuất; bồi dưỡng và đào tạo, đổi mới cơ chế quản lý, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới, sáng tạo; xây dựng các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, nghiên cứu khoa học; hỗ trợ cho các trí thức có hoàn cảnh khó khăn; tổ chức các chương trình tôn vinh, trao giải thưởng cho đội ngũ trí thức có thành tích cao trong mọi lĩnh vực hoạt động; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; ban hành các chính sách thu hút trí thức là người Việt Nam ở nước ngoài về TP làm việc, nghiên cứu, tham gia các các chương trình, đề án trọng điểm…

TP cần hệ cơ chế, chính sách hấp dẫn hơn nữa để thu hút, giữ chân nhân tài trong giai đoạn mới

Nói về những hạn chế trong công tác xây dựng đội ngũ trí thức, đồng chí Phan Văn Mãi nhận định, đội ngũ trí thức là tiềm năng lớn đóng góp cho sự phát triển chung, tuy nhiên thời gian qua TP.HCM vẫn chưa kết nối phát huy hết tiềm năng, chưa huy động đầy đủ kịp thời và đây là hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới.

Từ đó, Chủ tịch UBND TP.HCM nhấn mạnh, để tập trung xây dựng, phát huy đội ngũ trí thức gắn với các mục tiêu phát triển TP, sắp tới, TP.HCM sẽ đề ra chương trình đột phá, chương trình trọng điểm thông qua các chương trình, đề án. Đây như là những “bài toán lớn”, huy động đội ngũ trí thức tham gia vào cùng giải “bài toán” này. Và cơ chế giải bài toán lớn này được đảm bảo bởi một hệ cơ chế, chính sách, bao gồm chăm lo, ưu đãi về tiền lương, nhà ở, v.v… cho đội ngũ trí thức, không dừng ở đội ngũ trí thức đang sống, làm việc tại TP mà còn trong và ngoài nước.

PGS.TS Dương Hoa Xô, Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật TP.HCM đề xuất, TP nên có chương trình vinh danh trí thức tiêu biểu 2 năm 1 lần, để qua đó động viên được nhà khoa học, nhà trí thức nói chung đã có những cống hiến cho TP.

Phó Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Hữu Hưng chia sẻ, năm 2020 và 2021, dịch bệnh tác động lớn đến TP và sau dịch ngành y cũng có những ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong đó, việc nhiều cán bộ y tế xin nghỉ việc làm cho y tế cơ sở vốn thiếu thốn nhân lực thì càng thiếu nhiều hơn. Do vậy, Sở cũng tham mưu, đề xuất UBND TP vận dụng Nghị quyết 31 để đề xuất kinh phí đào tạo cho đội ngũ viên chức, góp phần có đủ kinh phí để đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn lực ngành y tế TP.

Theo Phó Giám đốc Sở Nội vụ Lâm Hùng Tấn, cần có chính sách thu hút nhanh, gọn để tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia cùng tham gia. Đặc biệt cần sớm ban hành Nghị quyết mới đảm bảo thu nhập cho cán bộ và đội ngũ tri thức đang công tác tại các đơn vị Nhà nước. Cùng với đó, các bộ, ngành cũng chưa có hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn, điều kiện vị trí việc làm của cán bộ. Điều này tác động đến tuyển dụng đào tạo, bồi dưỡng, bố trí với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chưc, trong đó có cả đội ngũ trí thức.

Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM Phan Nguyễn Như Khuê nêu ý kiến, để hạn chế “chảy máu chất xám”, ngoài việc quan tâm đến chính sách tiền lương, chính sách đãi ngộ, sự trọng dụng, cần xem xét những khía cạnh khác. Trong đó, đề xuất cần có tổ chức quy tụ tập hợp, tạo ra động lực để đội ngũ trí thức luôn đứng bên cạnh Đảng bộ, chính quyền TP. Trong quá trình nền tảng công nghệ số, đòi hỏi hàm lượng tri thức, cần nhìn nhận xây dựng đội ngũ trí thức hết sức quan trọng và cấp thiết. Sắp tới, Ban Tuyên giáo Thành ủy đề xuất TP vinh danh đội ngũ trí thức nhân dịp 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, trong đó cần tiếp tục quan tâm đến đội ngũ trí thức trẻ, tạo chân dung đội ngũ trí thức mới.