Theo Bloomberg, Trung Quốc vẫn chưa cam kết cấp lại các khoản vay trị giá 4 tỉ USD mà Pakistan hoàn trả vào cuối tháng 3 và cũng không đáp lại lời đề nghị của Sri Lanka về khoản hỗ trợ tín dụng 2,5 tỉ USD.

Mặc dù Trung Quốc cam kết giúp đỡ cả hai nước, nhưng cách tiếp cận thận trọng nói trên cho thấy họ đang tinh chỉnh Sáng kiến Vành đai và Con đường và ngại bị coi là can thiệp vào tình hình chính trị ở hai nước. Pakistan đã có thủ tướng mới từ ngày 11/4 sau khi quốc hội phế truất ông Imran Khan. Còn nhà lãnh đạo Sri Lanka đang đối mặt với áp lực từ chức từ những người biểu tình.

Ông Raffaello Pantucci, một thành viên cao cấp tại khoa nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang cho biết: "Trong vài năm qua, Trung Quốc đã cân nhắc lại việc cho các quốc gia vay tiền vì các ngân hàng nước này nhận ra rằng, họ đang gánh rất nhiều nợ của các quốc gia có triển vọng trả nợ khá hạn chế. Điều này diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế khó khăn hơn ở Trung Quốc vốn cũng đòi hỏi phải chi tiêu nhiều".

Trung Quốc đã trở thành chủ nợ lớn nhất thế giới trong thập kỉ qua. Các ngân hàng chính sách nhà nước ở nước này cho các quốc gia đang phát triển vay nhiều hơn so với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hoặc Ngân hàng Thế giới trong một số năm gần đây.

Sri Lanka bị Fitch Ratings hạ xếp hạng tín nhiệm sâu hơn. Ngày 13/4, Fitch Ratings cho biết quyết định đình chỉ thanh toán nợ nước ngoài của Sri Lanka đã kích hoạt quy trình vỡ nợ quốc gia. S&P cho biết các khoản thanh toán lãi suất tiếp theo của Sri Lanka đến hạn vào ngày 18/4 và việc không thanh toán các khoản này có thể dẫn đến vỡ nợ, cũng như tái cơ cấu nợ hoàn toàn.

Đại sứ Sri Lanka tại Bắc Kinh trong tuần này cho biết, ông rất tin tưởng Trung Quốc sẽ hỗ trợ tín dụng, trong đó có khoản 1 tỉ USD để nước này trả các khoản vay hiện có của Trung Quốc đến hạn vào tháng 7. Tuy nhiên, vai trò của Trung Quốc trong giúp giải quyết các cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở Nam Á có thể bị hạn chế mặc dù nước này là một chủ nợ lớn. Một học giả ở Thượng Hải chuyên nghiên cứu về hoạt động cho vay ở nước ngoài của Trung Quốc cho biết: Các hạn mức tín dụng mới khó được thông qua hơn do các nhà chức trách tập trung vào quản lí rủi ro tại các tổ chức tài chính, trong đó có cả các ngân hàng chính sách.

Đầu tháng này, trong cuộc họp với Đại sứ Kohona, ông Jin Liqun, Chủ tịch Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á do Trung Quốc hậu thuẫn đã khuyến khích Sri Lanka nhờ IMF giúp đỡ. Ông Matthew Mingey, nhà phân tích cấp cao tại Rhodium Group cho biết, các ngân hàng phát triển của Trung Quốc đang bảo toàn lợi nhuận và sẽ rất khó để họ dễ dàng chấp nhận các yêu cầu hoãn nợ của Sri Lanka. Các điều kiện tín dụng ở Trung Quốc không dễ dàng. Cuối cùng, Sri Lanka sẽ cần IMF.

Ngày 12/4, Sri Lanka cho biết, họ sẽ xúc tiến các cuộc đàm phán với IMF sau khi tạm dừng thanh toán nợ nước ngoài để có tiền nhập khẩu thực phẩm và nhiên liệu thiết yếu. Chính phủ mới của Pakistan cũng có kế hoạch làm việc với IMF để ổn định nền kinh tế.

Ôn Muttukrishna Sarvananthan, nhà nghiên cứu tại Viện Phát triển Point Pedro ở Sri Lanka cho biết, khả năng của Trung Quốc hỗ trợ một trong hai quốc gia đối phó với khủng hoảng nợ nần là có hạn, đặc biệt là khi hỗ trợ tài chính của Bắc Kinh hầu như luôn gắn liền với các dự án cụ thể. Ông nói thêm, Trung Quốc có chính sách không can thiệp vào các vấn đề nội bộ nên nước này sẽ không đưa ra lời khuyên cho các quốc gia thoát khỏi khủng hoảng tài chính.

Ông Sarvananthan cũng cho biết, "ngay cả IMF dường như cũng đang hành động rất chậm, nếu không muốn nói là bỏ mặc các yêu cầu hỗ trợ của cả Pakistan và Sri Lanka. Không quốc gia bảo trợ hay thể chế tài chính quốc tế nào muốn rót tiền vào con tàu đang chìm ở cả Pakistan và Sri Lanka".

Theo Minh Ngọc (Tổng hợp) / Ngày Mới Online