Tản văn được viết từ thành phố Falun, Dalarna, Thụy Điển, hy vọng sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về truyền thống chào đón Giáng Sinh của người dân nơi đây, cũng như những điểm nhấn về tập tục, văn hóa và phong cách.

Nến, đèn, và trang trí Giáng Sinh

Những ngày gần đây thời tiết trở nên lạnh buốt hơn, với nhiệt độ trung bình khoảng từ âm 10 đến âm 11 độ. Chỉ cần mở cửa là sẽ đón nhận ngay một luồng không khí lạnh buốt thấm nhanh vào mặt, vào da, vào cơ thể. Thế nên nhà mình cũng như mọi nhà ở đây đóng cửa kín vào mùa đông, và thường mặc sẵn đồ ấm, cùng mũ, găng tay và giày thiệt ấm rồi mới mở nhanh cửa ra ngoài rồi đóng cửa lại ngay.

Mùa đông nơi đây bắt đầu từ tháng 11, cũng là lúc mặt trời xuất hiện ít dần đi, trời sáng muộn hơn và tối nhanh hơn. Do khoảng thời gian kéo dài từ khoảng 3h chiều đến gần 9h sáng hôm sau, nên việc tạo nên không khí ấm cúng và trang trí nhà cửa vào khoảng thời gian trước Giáng Sinh nơi đây là vô cùng quan trọng.

Mình rất thích ngắm nhìn các khung cửa sổ bên đường được thắp sáng lấp lánh bởi nến và đèn ngôi sao lấp lánh tạo cảm giác vô cùng ấm áp. Mỗi gia đình có thể lựa chọn cách trang trí Giáng Sinh theo sở thích riêng hay điều kiện nơi ở. Đặc điểm chung của mọi nhà vào mùa Giáng Sinh đó chính là đèn ngôi sao, nến với màu chủ đạo là đỏ, trắng và xanh, cùng vòng nguyệt quế làm từ cành lá thông được tô điểm bởi ruy băng đỏ.

Với triết lý lagom (vừa đủ), người dân nơi đây chú trọng vào sự hài hòa khiêm nhường, nên phong cách trang trí cũng rất nhẹ nhàng, đẹp nhưng vẫn giữ được sự giản dị. Nơi mình sống được bao phủ bởi nhiều khu rừng thông rất đẹp, khi mùa Giáng Sinh về, tất cả cảnh sắc bên ngoài phủ đầy tuyết trắng xóa. Những ngôi nhà gỗ đỏ tuyết phủ trắng xóa, cùng những nhành thông xanh cũng được tô điểm bởi bông tuyết trắng đúng hệt như cảnh sắc trong thiệp Giáng Sinh mà các bạn từng mua tặng ai đó.

Cũng vì điều này, nên không phải ai cũng trưng cây thông trong nhà. Nếu có thường là thông thật với mùi hương thơm như hương chanh trộn quế. Ngoài hình ảnh con tuần lộc, hình nộm con dê làm từ rơm cũng là một trong những biểu tượng của Giáng Sinh nơi đây. Vẻ đẹp Giáng Sinh lung linh lấp lánh từ nhà đến công sở, từ các nhà thờ cổ đến các khu trung tâm mua sắm.

Advent, Glögg và Lucia

Advent tiếng Việt có nghĩa là kỳ trông đợi, là khoảng thời gian mọi người mong chờ sự giáng sinh của Thiên Chúa Christ. Ngày Advent đầu tiên sẽ là ngày Chủ Nhật đầu tiên diễn ra 4 tuần trước ngày Giáng Sinh. Theo tập quán, được bắt đầu từ năm 1890, mọi người sẽ thắp ngọn nến đầu tiên và sẽ thổi tắt ngay sau một lúc, và cứ thế đến Chủ Nhật tiếp theo lại thắp cây nến thứ hai cho đến khi cả bốn cây đều được thắp sáng.

Vào mỗi ngày Chủ Nhật Advent, người dân nơi đây thường thưởng thức một loại rượu vang nhẹ có vị ngọt và cay nồng được chưng nóng cùng quế và hoa hồi, sau đó rót vào cốc thủy tinh hoặc gốm sứ để thưởng thức cùng nho khô và hạt hạnh nhân. Ngoài ra, mọi người có thể thưởng thức Glögg cùng bánh gừng, hoặc tổ chức tiệc nhẹ cùng gia đình bạn bè tại nhà, hay ra nhà hàng dự tiệc Julbord (Bàn tiệc Giáng Sinh).

Julbord, một hình thức tiệc buffet với hàng chục món ăn truyền thống của Thụy Điển từ khai vị, món chính đến tráng miệng. Các món ăn phổ biến bao gồm cá hồi, cá muối ướp chua ngọt, trứng, thịt viên, xúc xích, thịt xông khói và cả chân giò heo.

Ngày 13/12 là ngày lễ rước nến mang tên Lucia, và đây cũng là một trong những truyền thống rất đặc biệt trong mùa Giáng Sinh tại Thụy Điển. Tại các nhà thờ, nhà văn hóa, trường học, mẫu giáo, học sinh nam và nữ choàng vào mình chiếc áo dài trắng toát, tay mang nến và tạo thành dàn đồng ca hát bước đi chậm rãi và vang những bài thánh ca chào đón Thánh Lucia.

Theo truyền thuyết, Thánh Lucia là một cô gái có sứ mệnh mang ánh sáng đến cho mọi người vào những ngày mùa đông nhiều bóng tối, ít ánh sáng. Mỗi một dàn đồng ca áo trắng sẽ có một cô gái được bình chọn đóng vai Lucia, và cô sẽ mang trên đầu vòng nguyệt quế có gắn nến đã được thắp sáng lung linh.

Ngày mai, hai bé con nhà mình cũng sẽ mặc áo choàng trắng dài để chào đón Lucia tại trường học, và các cháu rất háo hức được thưởng thức món bánh nghệ tây là bánh truyền thống trong ngày này.

Giáng Sinh là dịp đoàn viên của gia đình, thân quyến

Vào những tuần trước Giáng Sinh, gia đình mình cũng như các gia đình khác đều mong chờ được xem serie Julkalendar là phim truyền hình Giáng Sinh nhiều tập dành cho trẻ em, nhưng rất nhiều người lớn thích xem vì họ đã lớn lên cùng với Julkalendar, nên họ lại tiếp tục truyền thống này cùng con mình, hoặc cháu mình.

Mỗi năm sẽ có một serie mới, và serie năm nay là loạt phim cổ tích mùa đông mang tên Hoàng Tử bị mất tích đang tạo cơn sốt cho mọi gia đình vì nội dung rất hay và gây cấn. Gia đình mình cứ đúng 7h15 sáng sẽ có mặt tại phòng khách để cùng xem tập phim mới dài trong 13 phút, trong lúc bên ngoài trời vẫn rất tối và lạnh buốt.

Thụy Điển chọn ngày 24 tháng 12 là ngày chúa giáng sinh, thay vì ngày 25 tháng 12 như nhiều nơi khác, và thời khắc đêm Noel là thời khắc sum họp của đại gia đình gồm nhiều thế hệ.

Sau bữa tiệc tối đêm Noel gồm những món ngon truyền thống, trẻ em sẽ được ông già Noel đeo giỏ quà xuất hiện bất ngờ để trao quà. Thường, ông bà nội ngoại, hoặc bố mẹ, hoặc một người thân sẽ đóng vai ông già Noel. Các bé nhà mình ý thức được là ông già Noel không có thật, nhưng vẫn rất thích được gặp ông già Noel mỗi năm để được nhận quà.

Bên này mọi người rất chú trọng vào việc gói quà sao cho những gói quà trông thật đẹp mắt và mang màu sắc Giáng Sinh thật ấm áp. Mình thường chuẩn bị quà và gói quà sẵn từ 2 tuần trước Giáng Sinh, rồi sau đó một số sẽ bày quanh cây Giáng Sinh, một số sẽ cất vào bao quà để sau đó bí mật đưa cho ông già Noel vào đêm Noel.

Một truyền thống khá thú vị của người Thụy Điển là vào đúng 3h chiều ngày Giáng Sinh 24 tháng 12 , nhiều người sẽ bật ti vi để xem loạt cảnh phim Disney lặp đi lặp lại từ năm 1960, gồm những phim như Nàng Bạch Tuyết và Bảy Chú Lùn, Cô bé Lọ Lem và Vịt Donald.